Zbliża się czas, gdy znów będziemy musieli przestawić zegarki! Czy wiesz, kiedy dokładnie to nastąpi? W nocy z 26 na 27 października 2024 roku, zyskamy dodatkową godzinę snu, ale jednocześnie musimy przygotować się na krótsze dni. Jak najlepiej zorganizować tę zmianę? Przeczytaj, aby poznać wszystkie szczegóły i przygotować się na nadchodzącą zimę!
Historia zmiany czasu: od benjamina franklina do współczesności?
Zmiana czasu to temat, który co roku budzi wiele emocji i kontrowersji. Jej początek sięga XVIII wieku, kiedy to Benjamin Franklin zasugerował przesunięcie wskazówek zegara w celu oszczędności energii. Chociaż jego pomysł nie został od razu wprowadzony w życie, ideę tę podjęto poważnie dopiero w XX wieku. Wtedy to, podczas I wojny światowej, Niemcy jako pierwsi przestawili swoje zegary w 1916 roku z myślą o lepszym wykorzystaniu światła dziennego i oszczędzaniu zasobów energetycznych. Kolejne kraje szybko zaadaptowały ten pomysł.
W Polsce zmiana czasu została po raz pierwszy wprowadzona w 1919 roku. Po przerwach związanych z II wojną światową oraz okresem bez zmian między 1946 a 1964 rokiem, regularne przesunięcia zegarków powróciły na stałe od 1977 roku. Dziś Polska oraz wiele innych krajów na świecie stosuje tę praktykę jako sposób na lepsze dostosowanie się do zmieniających się pór roku.
Jak działa zmiana czasu: zasady i terminy?
Przestawianie zegarków odbywa się dwa razy do roku – z letniego na zimowy i odwrotnie. Czas zimowy zazwyczaj rozpoczyna się pod koniec października – jest to ostatni weekend tego miesiąca – a czas letni zaczyna obowiązywać pod koniec marca. W praktyce oznacza to cofnięcie wskazówek z godziny 3:00 na 2:00 jesienią oraz przesunięcie ich do przodu z godziny 2:00 na 3:00 wiosną. Dzięki tym zmianom latem możemy korzystać dłużej ze światła dziennego wieczorem, co teoretycznie powinno prowadzić do mniejszego zużycia energii elektrycznej wieczorami. Z kolei zimą przywracanie naturalnego rytmu dnia pozwala lepiej dostosować naszą aktywność do krótszych dni.
Automatyzacja a manualne przestawianie zegarków
Współczesna technologia znacznie ułatwia proces przechodzenia między czasem letnim a zimowym. Większość nowoczesnych urządzeń elektronicznych wyposażonych jest w funkcję automatycznej aktualizacji godziny zgodnie ze strefą czasową oraz obowiązującymi zmianami czasu. Smartfony, komputery czy tablety samodzielnie przestawią godzinę podczas snu właściciela. Jednak nie wszystkie urządzenia są tak zaawansowane technologicznie – tradycyjne zegarki ścienne czy budziki nadal wymagają ręcznej regulacji. Dla tych urządzeń warto pamiętać o zmianie jeszcze przed pójściem spać lub zaraz po przebudzeniu następnego dnia rano.
Kontrowersje wokół zmiany czasu
Mimo że zmiana czasu miała pierwotnie służyć oszczędności energii elektrycznej poprzez lepsze wykorzystanie naturalnego światła dnia, jej efektywność jest coraz częściej kwestionowana przez naukowców i społeczeństwo jako całość. Badania wykazały niewielkie korzyści energetyczne wynikające z tego rozwiązania przy jednoczesnym wzroście problemów zdrowotnych związanych ze snem i koncentracją. Krytycy zwracają uwagę również na potencjalny wpływ zmiany czasu na nasze zdrowie psychiczne – zaburzenia snu wynikające z nagłego przesunięcia godzin snu mogą prowadzić do zwiększonej liczby przypadków depresji czy zaburzeń nastroju.
Przyszłość bez zmiany czasu?
Debata nad zniesieniem sezonowej regulacji wskazówek trwa od wielu lat zarówno na poziomie krajowym jak i międzynarodowym – zwłaszcza że Unia Europejska rozważa możliwość rezygnacji ze stosowania dwóch różnych czasów rocznie we wszystkich państwach członkowskich już od kilku lat temu (choć prace nad tą kwestią zostały zawieszone). Głosowanie przeprowadzone przez Parlament Europejski pokazało poparcie dla takiego rozwiązania jednak jego wdrożenie wymaga jeszcze formalnej zgody poszczególnych państw członkowskich co czyni cały proces skomplikowanym politycznie ale także logistycznym (co miałoby wpływ np.: rozkłady jazdy międzynarodowych pociągów).
